به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شبکه محصول سالم(طرح شمس) توسط ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی با هدف توانمندسازی، حمایت، ترویج و رتبه بندی محصولات سالم کشاورزی و بازارسازی، بازاریابی و فروش این محصولات برای ارتقای سلامت و حفظ ایمنی غذایی، رونمایی شد.
مصطفی قانعی دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در این مراسم، گفت: از سه سال پیش موضوع سالم سازی محصولات کشاورزی و ارتقای کیفیت تغذیه را پیگیری می کردیم که امروز قدم جدی و مهمی برای تحقق این هدف برداشته شد.
وی افزود: سند این ستاد، به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و سند راهبردی دیگر این ستاد در نقشه جامع علمی کشور مراحل بازنگری را طی می‌کند.
به گفته قانعی، در ستاد توسعه فناوری های مرتبط با زیست فناوری پیگیری می شود که این پیگیری ها باید در نهایت منجر به کسب ۳ درصد از بازار جهانی زیست فناوری شود؛ اما در حال حاضر ما تنها نیم درصد این بازار را در اختیار داریم که این عدد نشان می‌دهد فاصله زیادی تا تحقق این هدف داریم.
وی ادامه داد: در واقع دولت برای ستاد وظیفه تسهیل گری، تنظیم گری، هدایت و هماهنگی را تعیین کرده است تا به کمک این وظایف، اقتصاد و سلامت را در کشور محقق کنیم.
قانعی همچنین بیان کرد: تحقق مقطعی اقتصاد، به سلامت آسیب می زند و متاسفانه به دلیل بی توجهی هایی که به موضوع محصولات سالم صورت گرفته، هر سال تعداد زیادی از مردم دچار مشکلات جدی می شوند.
وی استفاده از تغذیه تلفیقی در مزارع و استفاده از زیست‌مهارگرها به جای سموم شیمیایی را از جمله راهکارهای تولید غذای سالم عنوان کرد و گفت: همه این روش‌ها به دلیل عدم توسعه محصولات نیز با مشکلاتی مواجه هستند، ضمن آنکه کشش بازار نسبت به محصولات برتر غذایی وجود ندارد و این امر موجب شده تا فناوری‌های این حوزه توسعه نیابد.
دبیر ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی همچنین بیان کرد: ۵۰ درصد سرطان های کشور قابل پیشگیری هستند که بهترین راه های پیشگیری، تحرک، عدم استفاده از دخانیات و تغذیه مناسب است. برای دو راه اول خود مردم باید اقدام کنند؛ اما برای تغذیه مناسب ما باید ورود کنیم.
وی با تاکید بر ضرورت توجه به تولید غذای سالم در کشور ادامه داد: عدم توجه به این امر موجب شده است که قانون‌های مصوب در مجلس مشکلی را حل نکند و تست‌های ما بر روی انواع محصولات کشاورزی نشان از وجود باقی مانده سموم در این محصولات دارد.
قانعی استفاده از تغذیه تلفیقی در مزارع و استفاده از زیست‌مهارگرها به جای سموم شیمیایی را از جمله راهکارهای تولید غذای سالم عنوان کرد وگفت: همه این روش‌ها به دلیل عدم توسعه محصولات نیز با مشکلاتی مواجه هستند، ضمن آنکه کشش بازار نسبت به محصولات برتر غذایی وجود ندارد و این امر موجب شده تا فناوری‌های این حوزه توسعه نیابد.
به گفته وی، در حال حاضر ۱۵ هزار فارغ‌التحصیل در حوزه زیست‌فناوری در کشور وجود دارد که نیاز به زمینه‌سازی برای اشتغال دارند. که همین طرح می تواند به اشتغالزایی آنها کمک شایانی کند.
شبکه محصول سالم باعث ارتقای سلامت مردم می‌شود
محمدعلی ملبوبی دبیر کارگروه کشاورزی ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، رونق‌بخشی به کسب و کارهای دانش بنیان را از وظایف معاونت علمی عنوان کرد و گفت: بر این اساس اقدام به راه اندازی شبکه‌ای برای معرفی محصولات سالم کرده‌ایم. این شبکه کاملا مستقل از دولت و به صورت خصوصی فعالیت می‌کند.
وی با اشاره به دلایل راه‌اندازی این شبکه به اجرای یک طرح تحقیقاتی در سال ۹۳ اشاره کرد و گفت: در سال ۱۳۹۳ از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با همکاری وزارت جهاد کشاورزی طرحی با عنوان PMS به منظور بررسی وجود سموم در محصولات پرمصرف کشاورزی اجرایی شد.
ملبوبی عنوان کرد: در این طرح، در ۱۰ قطب کشوری روی ۵ هزار و ۷۶۰ نمونه از ۴ محصول خیار، گوجه‌فرنگی، سیب درختی و برنج از نظر آفت‌کش و باقی مانده سموم و ۱۸۰۰ نمونه از سه محصول سیب‌زمینی، پیاز و کاهو از نظر باقی مانده کودهای شیمیایی شامل نیترات و فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفت.
وی ادامه داد: نتایج تحقیقات نشان می دهد، ۱۰ درصد از نمونه‌های مورد آزمایش از نظر باقی مانده سموم کشاورزی بالاتر از حد مجاز شناسایی شده‌اند و همچنین از نمونه‌های مورد ارزیابی در این محصولات کمترین عدم انطباق با استانداردهای لازم در برنج با ۲ درصد و بیشترین در سیب درختی با ۱۰ درصد دیده شده است.
ملبوبی، با تاکید بر اینکه نتایج این تحقیقات نشان می دهد که ادامه این روند موجب افزایش هزینه‌های سلامت در کشور می‌شود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر سالانه ۸۵۰۰ میلیارد تومان صرف هزینه درمان و ۳۰۰۰ میلیارد تومان صرف خرید کودهای شیمیایی می‌شود که این اعداد نشان می‌دهد که ۴.۵ درصد از منابع مالی کشور که بالغ بر ۱۲ هزار میلیارد تومان می‌شود، در زنجیره ضد ارزش مصرف می‌شود.
به گفته دبیر کارگروه کشاورزی ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی، عدم کنترل تولید محصول غذایی سالم، یک نقص بزرگ در کشور است که شبکه محصول سالم با هدف ایجاد شبکه تولید و توزیع محصولات کشاورزی و غذایی گواهی‌شده تاسیس می شود.
شبکه محصول سالم( طرح شمس) با هدف توانمندسازی، حمایت، ترویج و رتبه بندی محصولات سالم کشاورزی، بازارسازی، بازاریابی و فروش این محصولات برای ارتقای سلامت و حفظ ایمنی غذایی که به افزایش اعتماد مردم به سلامت محصولات و ترویج سبک زندگی سالم منجر خواهد شد، شبکه محصول سالم با مشارکت شرکت ها و گروه های کنشگر و تاثیرگذار بر زنجیره تامین محصولات سالم به طور داوطلبانه تشکیل شد که هر یک از اعضا نقش موثر و معینی در دستیابی به اهداف و ماموریت های شبکه ایفا خواهد کرد.
مدل کاری ۱۲ گام با محصول سالم از مزرعه تا سفره در مدیریت زنجیره تامین سبز که توسط موسسه ترویج محصول سالم (مجری طرح دکتر سید محمود رضا شایسته) تدوین و ارائه شده است در اتاق فکر شبکه در ستاد توسعه زیست فناوری معاونت علمی، کارگروه کشاورزی مورد تایید و حمایت قرار گرفته است.
اهداف این شبکه شامل «تعیین شاخص های سلامت و رتبه بندی، صدور گواهی و رهگیری محصولات کشاورزی و غذایی در زنجیره تامین محصولات سالم توسط اعضا»، «ایجاد شبکه معتمد همکاری بین نهادها، شرکت های خصوصی و موسسات دولتی و غیردولتی برای ارتقای سلامت کشور»، «افزایش ظرفیت و بهره وری تولید و توزیع محصولات سالم با توسعه فعالیت های نوآورانه و جمعی به بهره مندی کشور از فناوری های مرتبط با سلامت و شرکت های خصوصی موثر در زنجیره تامین محصولات کشاورزی» می شود.
همچنین، «کسب اعتماد مصرف کننده به عنوان اصلی ترین رکن این شبکه»، «فعالیت مشترک و منسجم برای تحقیقات بازار، بازارسازی، بازاریابی و فروش محصولات کشاورزی و غذایی سالم»، «ایجاد ارتباط با بانک ها و سازمان های اعتباری و بیمه ای کشور و همچنین سازمان های مالی و پولی بین المللی در قالب قوانین ایران و با هدف تسهیل و گسترش خدمات و تسهیلات مالی به اعضا»، «ایجاد بانک اطلاعاتی در زمینه های مرتبط با اهداف و وظایف شبکه اطلاع رسانی از طریق ایجاد شبکه اطلاع رسانی و نشر کتب، مجلات و بروشورهای تخصصی و تبادل اطلاعات مربوطه و ارائه خدمات فنی به شبکه»، «تلاش برای ساماندهی و تشویق و حمایت از سرمایه گذاری مشترک در تولید و صادرات» و «اطلاع رسانی و پیگیری های حقوقی برای جلوگیری از تولید محصولات غیراستاندارد و تقلبی و قاچاق با همکاری نهادها و سازمان های مسوول برای صیانت از برندهای محصولات سالم» از دیگر اهداف تعیین شده برای شبکه محصول سالم است.