محصول سالم چیست؟
- استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات در کشور و باقی ماندن این ترکیبات در محصولات سبب شده است تا اصلی ترین راهبرد مهم برای توسعه کشاورزی در کشور، در وهله اول، افزایش سطح سلامت جامعه با اولویت قرار گرفتن تولید محصول سالم و در وهله بعد، تولید محصول ارگانیک باشد.
- هدف نهایی اجرای برنامه تولید سالم در کشور، سوق دادن داوطلبانه کشاورزان به سمت تولید محصول سالم در کشور با استفاده از امکانات غیردولتی است، چنانچه این هدف حاصل گردد، کشاورزان به این باور می‌رسند که به منظور ایجاد اطمینان‌خاطر در مصرف‌کنندگان باید به تولید محصول سالم روی آورده و به عرضه آن در بازار بپردازد.
- سه تعریف کلیدی درباره محصول سالم، محصول ارگانیک و محصول طبیعی:
- محصول ارگانیک:
این محصولات ماحصل به کارگیری استانداردهای داوطلبانه زیست محیطی هستند. دقت داشته باشیم که ارگانیک در چارچوب استانداردهای زیست محیطی قرار دارد که مهمترین هدف آن حفظ و پایداری خاک و ارزش های اکوسیستمی است. بنابراین کشاورزی ارگانیک، نظام زراعی است مبتنی بر مدیریت اکوسیستم، متمرکز بر حاصلخیزی خاک و سلامت گیاه و عدم مصرف مواد شیمیایی مصنوعی، كه این نظام با شرایط اجتماعی، اقتصادی منطقه‌ای و محلی سازگار است. این محصولات دارای کیفیت، طعم طبیعی و خوب و فاقد هیچ گونه مواد شیمیایی مصنوعی و باقیمانده عناصر و فلزات و مواد مضر هستند.
- محصول سالم یا (GAP) :
به محصولی گفته می‌شود که عاری از عناصر و ترکیبات سمی و آلاینده بوده و یا با رعایت حداکثر باقیمانده مجاز (MRLs) تولید شده باشد. با استناد به این تعریف، می توان گفت محصول سالم یا می تواند ماحصل اعمال دستورالعمل‌ها و روش‌های تولید ارگانیک (کشاورزی زیستی) باشد که در این حالت عاری از عناصر و ترکیبات سمی و آلاینده است و به آن محصول ارگانیک اطلاق می‌شود یا محصول به دنبال اعمال سایر دستورالعمل‌ها و روش‌های تولیدی به دست آورده باشد و عناصر و ترکیبات سمی و آلاینده در محصول کمتر از حداکثر باقیمانده مجاز (MRLs) باشد که یکی از این دستورالعمل ها، ( PRACTICESGOOD AGRICULTURAL) یا عملیات خوب کشاورزی حداکثر باقیمانده مجاز (MRLs) است که به تولید محصول GAP منتهی می‌شود.
- محصول طبیعی:
محصول طبیعی محصولاتی تحت پوشش نظام پایش و گواهی با عنوان "موقعیت جغرافیایی" می باشد. این محصولات عاری از بقایای مواد شیمیایی مصنوعی و حاصل تولید درمناطق وحشی ، طبیعی و دست نخورده (از نظر ورود تکنولوژی) مانند مراتع ،جنگل ها ، دیم زار ها و یا مزارع مشخصی هستند که به دلیل شرایط خاص اقلیم و اکولوژی منطقه در طول سال های مدید و به صورت سنتی ، در تولید آنها از هیچ گونه نهاده های شیمیایی استفاده نشده است .
- تفاوت محصول (GAP) و ارگانیک
- محصول GAP و محصول ارگانیک هر دو بر اساس اعمال استانداردهای خاص برای رسیدن به محصول سالم، تولید می شوند. لیکن از نظر شیوه و روش، فرق عمده‌ای در اجرا دارند. محصول GAP،محصولی است که می‌توان آن را در هر مزرعه ای تولید نموده و ضرورت و الزام تولید آن کنترل و بازرسی فرآیند تولید تا عرضه بر اساس استانداردهای عملیات خوب کشاورزی است. این محصول که توسط یک نهاد بازرسی یا گواهی‌کننده، تأیید و گواهی می شود، دارای حد مجاز آلاینده‌ها و باقیمانده سموم و فلزات سنگین و… بوده و سالم است.
- محصول ارگانیک، نتیجه نهایی کشاورزی زیستی (ارگانیک ) می‌باشد که می توان در مزارع و باغ‌هایی با استقرار شرایط وی‍‍ژه و اعمال مدیریت خاص و پس از طی یک فرآیند به تولید به آن دست یافت. از اصول مهم کشاورزی زیستی (ارگانیک) منع کاربرد نهاده‌های شیمیایی مصنوعی مانند آفت‌کش‌ها، کودهای شیمیایی و افزودنی‌های شیمیایی در تولید محصول است، به طوری که همه مراحل تولید شامل تقویت زمین، کاشت و برداشت با استفاده از نهاده‌های ارگانیک نظیر بذور و نهال ارگانیک، کودهای زیستی، کمپوستها، حشرات سودمند و میکرو ارگانیسم های مفید صورت می گیرد.
- کشاورزی ارگانیک در واقع یک نظام مدیریت جامع‌نگر است که موجب افزایش سلامت کشت بوم از نظر تنوع زیستی، چرخه طبیعی عناصر غذایی و فعالیت میکروبی و زیستی خاک می شود و سلامت خاک، اکوسیستم و انسان را توأم با هم تضمین می‌کند. محصول ارگانیکی که توسط یک نهاد بازرسی، تأیید گردیده است محصولی عاری از عناصر و ترکیبات سمی و آلاینده است و سالم می‌باشد.